I-Cybersecurity 101: Okufanele Ukwazi!

[Okuqukethwe]

 

[Uluhlu Lwamagama Olusheshayo / Izincazelo]*

I-Cybersecurity: “izinyathelo ezithathiwe ukuze kuvikelwe ikhompuyutha noma uhlelo lwekhompiyutha (njengaku-inthanethi) ekungeneni noma ekuhlaselweni okungagunyaziwe”
I-Phishing: “umkhonyovu lapho umsebenzisi we-inthanethi akhohliswa khona (njengomyalezo we-imeyili okhohlisayo) ukuze adalule okuyimfihlo noma okuyimfihlo. Imininingwane okuyinto umkhohlisi angayisebenzisa ngokungekho emthethweni”
Ukuhlaselwa kwe-Denial-of-service (DDoS): "ukuhlasela kwe-inthanethi lapho umenzi wobugebengu efuna ukwenza umshini noma insiza yenethiwekhi ingatholakali kubasebenzisi abahlosiwe ngokuphazamisa okwesikhashana noma ngokungenamkhawulo izinsiza zomsingathi oxhumeke ku-inthanethi"
Ubunjiniyela bezenhlalo: “ukuxhaphaza abantu ngokwengqondo, okubenza benze izenzo noma badalule ukwaziswa okuyimfihlo kubenzi bobubi”
Ubuhlakani bomthombo ovulekile (OSINT): "idatha eqoqwe emithonjeni etholakala esidlangalaleni ukuze isetshenziswe kumongo wobuhlakani, njengophenyo noma ukuhlaziya isihloko esithile"
*izincazelo ezisuselwe ku https://www.merriam-webster.com/ & https://wikipedia.org/

 

Kuyini uCybersecurity?

Ngokukhula okusheshayo kobuchwepheshe bamakhompiyutha phakathi namashumi ambalwa eminyaka adlule, abantu abaningi baqale ukukhathazeka ngokuvikeleka kwe-inthanethi nokuphepha kwe-inthanethi iyonke. Ikakhulukazi, abasebenzisi ngokuvamile bakuthola kunzima ukulandela umkhondo wabo wedijithali ngaso sonke isikhathi, futhi abantu ngokuvamile abaqapheli futhi abahlale bezazi izingozi ezingaba khona ze-inthanethi. 

 

I-Cybersecurity iwumkhakha wesayensi yekhompiyutha egxile ekuvikeleni amakhompuyutha, abasebenzisi, kanye ne-inthanethi ezingozini zokuphepha ezingase zibe usongo kudatha yomsebenzisi nobuqotho besistimu lapho kuthathwa ithuba abalingisi abanonya ku-inthanethi. I-Cybersecurity iwumkhakha okhula ngokushesha, kokubili ngokubaluleka kanye nenani lemisebenzi, futhi iyaqhubeka nokuba yinkundla ebalulekile yekusasa elibonakalayo le-inthanethi kanye nenkathi yedijithali.

 

Kungani uCybersecurity ubalulekile?

Ngo-2019, ngokwe-International Telecommunications Union (ITU), cishe ingxenye yabantu emhlabeni wonke yabantu abayizigidi eziyizinkulungwane ezingama-7.75 basebenzisa i-inthanethi. 

 

Kunjalo - isibalo esilinganiselwa kubantu abayizigidi eziyizinkulungwane ezingu-4.1 bebesebenzisa i-inthanethi ngenkuthalo ezimpilweni zabo zansuku zonke, kungakhathaliseki ukuthi bafunda amamuvi abawathandayo nezinhlelo ze-TV, besebenzela imisebenzi yabo, bezibandakanya ezingxoxweni nabantu abangabazi ku-inthanethi, bedlala imidlalo yabo eyintandokazi yevidiyo. & ukuxoxa nabangani, ukwenza ucwaningo lwezemfundo nezindaba, nanoma yini enye ku-inthanethi. 

 

Abantu sebejwayelane nendlela yokuphila ehileleke kakhulu ezindabeni ze-inthanethi, futhi akungabazeki ukuthi kukhona abaduni nabalingisi abanonya abafuna izisulu ezilula olwandle oluku-inthanethi lwabasebenzisi be-inthanethi. 

 

Abasebenzi be-Cybersecurity bahlose ukuvikela i-inthanethi kubageli kanye nabalingisi abanonya ngokuhlala becwaninga futhi bafune ubungozi ezinhlelweni zamakhompiyutha nezinhlelo zokusebenza zesofthiwe, kanye nokwazisa abathuthukisi bezinhlelo zesofthiwe kanye nabasebenzisi bokugcina mayelana nalobu bungozi obubalulekile obuhlobene nokuphepha, ngaphambi kokuba bangene ezandleni zonya. abadlali.

 

 

 

 

 

 

 

 

I-Cybersecurity Ingithinta Kanjani?

Njengomsebenzisi wokugcina, imiphumela yokuba sengozini ye-cybersecurity nokuhlaselwa kungazwakala kokubili ngqo futhi ngokungaqondile

I-Phishing imizamo nemikhonyovu kugqame kakhulu ku-inthanethi, futhi kungakhohlisa kalula abantu abangase bangaqapheli noma abaqapheli imikhonyovu kanye nemikhuba enjalo. Ukuphepha kwephasiwedi ne-akhawunti kuvame ukuthinta abasebenzisi bokugcina, okuholela ezinkingeni ezinjengokukhwabanisa kobunikazi, ukweba amabhange, nezinye izinhlobo zezingozi. 

 

I-Cybersecurity inamandla okuxwayisa abasebenzisi bokugcina mayelana nalezi zinhlobo zezimo, futhi ingamisa kusengaphambili lezi zinhlobo zokuhlasela ngaphambi kokuthi zifinyelele kumsebenzisi wokugcina. Nakuba lezi kuyizibonelo ezimbalwa nje ze ngqo imiphumela ye-cybersecurity, miningi ngokungaqondile imiphumela nayo — isibonelo, ukwephulwa kwamagama ayimfihlo kanye nezinkinga zengqalasizinda yenkampani akulona ngempela iphutha lomsebenzisi, kodwa kungathinta ulwazi lomuntu siqu lomsebenzisi kanye nokuba khona ku-inthanethi ngokungaqondile. 

 

I-Cybersecurity ihlose ukuvimbela lezi zinhlobo zezinkinga ezingeni lengqalasizinda nelebhizinisi, hhayi ezingeni lomsebenzisi.

 

 

I-Cybersecurity 101 - Izihloko

Okulandelayo, sizobe sibheka izihloko ezincane ezihlobene ne-cybersecurity, futhi sizobe sichaza ukuthi kungani zibalulekile ngokuphathelene nabasebenzisi bokugcina kanye namasistimu ekhompiyutha wonkana.

 

 

I-INTERNET / cloud / NETWORK SECURITY


I-inthanethi nezinsiza zamafu kuyizinsiza ezisetshenziswa kakhulu ku-inthanethi. Ukuvuza kwephasiwedi nokuthathwa kwama-akhawunti kuyisenzakalo sansuku zonke, okubangela umonakalo omkhulu kubasebenzisi ngamafomu afana nokwebiwa kobunikazi, ukukhwabanisa kwebhange, kanye nokulimala kwenkundla yezokuxhumana. Ifu alihlukile — abahlaseli bangakwazi ukufinyelela amafayela akho siqu kanye nolwazi uma kwenzeka befinyelela i-akhawunti yakho, kanye nama-imeyili akho neminye imininingwane yomuntu siqu egcinwe ku-inthanethi. Ukwephulwa kwezokuphepha kwenethiwekhi akuthinti abasebenzisi bokugcina ngokuqondile, kodwa kungabangela amabhizinisi nezinkampani ezincane umonakalo omkhulu, okuhlanganisa kodwa kungagcini ngokuvuza kwesizindalwazi, ukukhwabanisela okuyimfihlo kwezinkampani, phakathi kwezinye izindaba ezihlobene nebhizinisi ezingase zithinte ngokungaqondile abasebenzisi bokugcina abafana nawe. 

 

 

UKUVIKELA KWE-IOT KANYE NOMNDENI


Njengoba amakhaya asebenzela kancane kancane ekuthuthukiseni ubuchwepheshe obusha kanye nezinto ezintsha, izinto zikagesi zasendlini ziya ngokwanda seziqalile ukuthembela kumanethiwekhi angaphakathi (yingakho igama elithi “I-inthanethi Yezinto”, noma i-IoT), okuholela ebuthakathakeni obuningi kanye nama-vectors okuhlasela angasiza abahlaseli ukuthi bathole ukufinyelela. ezintweni zasendlini, njengamasistimu okuvikela ekhaya, izingidi ezihlakaniphile, amakhamera okuvikela, ama-smart thermostat, ngisho namaphrinta.

 

 

 

 

 

UGAXEKILE, UBUHLUNGU BOKUPHAKATHI KANYE NOBUHLUNGU


Ukwethulwa kwamabhodi emiyalezo aku-inthanethi, izinkundla, nezinkundla zokuxhumana ku-inthanethi yesimanje ngenxa yalokho kulethe inani elikhulu lenkulumo enenzondo, ugaxekile, kanye nemilayezo ye-troll ku-inthanethi. Uma ubheka ngale kwale milayezo engenabungozi, izigameko eziningi ze ubunjiniyela bezenhlalakahle amaqhinga kanye ubugebengu bokweba imininingwane ebucayi futhi zisabalale kuwebhu yonkana yomhlaba, zivumela abahlaseli ukuthi baqondise abantu abangaqaphile kangako nabasengozini emphakathini, okuholela ezigamekweni ezimbi zokwebiwa kobunikazi, ukukhwabanisa imali, kanye nomonakalo ojwayelekile kumaphrofayela abo ku-inthanethi.

 

 

 

Isiphetho

Kulesi sihloko, sixoxe ngezisekelo ze-cybersecurity, sahlola izihlokwana eziningi ezihlobene ne-cybersecurity, futhi sabheka ukuthi i-cybersecurity isithinta kanjani, nokuthi yini esingayenza ukuze sizivikele ezinhlotsheni ezahlukene zokusatshiswa kwe-cybersecurity. Ngethemba ukuthi ufunde okuthile okusha mayelana ne-cybersecurity ngemva kokufunda lesi sihloko, futhi khumbula ukuhlala uphephile ku-inthanethi!

 

Ukuze uthole ulwazi olwengeziwe, qiniseka ukuthi uhlola yethu Isiteshi se-YouTube, lapho sithumela okuqukethwe okuvamile kokuphepha ku-inthanethi. Ungaphinde usithole ku Facebook, Twitter, Futhi I-LinkedIn.

 

 

[Izinsiza]